Frankrijk, duurzaamheid en massatoerisme

Lizet Wesselman - 15/12/2023

Frankrijk, duurzaamheid en massatoerisme

Lizet Wesselman - 15/12/2023

Frankrijk wint het al een aantal jaar op het gebied van aantal toeristen per jaar. Met zijn rijke geschiedenis, adembenemende landschappen, kunst en cultuur heeft het land een onweerstaanbare aantrekkingskracht op reizigers van over de hele wereld. Namelijk een indrukwekkende 83,8 miljoen buitenlandse toeristen per jaar! Je zou verwachten dat dat, naast flink veel inkomsten, ook flink wat problemen met zich meebrengt. Toch heeft Frankrijk het vrij goed voor elkaar, als het gaat om duurzaam toerisme en het voorkomen van overlast door massatoerisme. Wat maakt dit land zo speciaal en hoe behoudt het zijn charme en authenticiteit?

Frankrijks diversiteit

Een van de belangrijkste redenen waarom Frankrijk zoveel toeristen trekt, is de overvloed aan culturele charme en rijke geschiedenis. Steden als Parijs, Versailles, Lyon en Marseille zijn bezaaid met indrukwekkende monumenten, musea en architectonische meesterwerken. Het Louvre in Parijs, bijvoorbeeld, herbergt een onschatbare collectie kunstwerken, waaronder de beroemde Mona Lisa. De rijke geschiedenis van Frankrijk, van de middeleeuwse kastelen tot de charmante dorpjes op het platteland, biedt bezoekers een onvergetelijke reis door de tijd.

Maar ook de charme van de wijnregio’s, de prachtige natuur in bijvoorbeeld de Pyreneeën, Normandië en de provence, en de vredige Franse cultuur waarbij genieten voorop staat, bieden voor ieder wat wils. De verscheidenheid aan mooie plekjes maakt het een land dat eindeloos blijft aantrekken voor meer bezoekjes en je krijgt er nooit genoeg van. Ten minste, ik niet. Het is ook bij mij een favoriet. Hoe kan het dan toch, dat het zelden voelt alsof het land overstroomt door de toeristen?

Gezonde spreiding van toerisme

Eén van de redenen waarom Frankrijk de stroom aan toeristen redelijk goed aankan, is precies vanwege die variatie. Er is voor iedereen iets te vinden, en de exacte locatie is echt afhankelijk van je interesses. Maar zelfs per interesse, heb je zoveel opties. Naast Parijs heeft Frankrijk nog 4 grote steden en een aantal middelgrote steden waar je je hart op kunt halen als je houdt van drukte, activiteiten, musea en een ruime keuze aan horecagelegenheden.

Daarnaast zijn er zeeën aan opties voor de liefhebbers van kleine dorpjes en historie. Het overgrote deel van Frankrijk is tijdens de Tweede Wereldoorlog overeind blijven staan of goed hersteld, waardoor je een eindeloze keuze hebt aan kleine dorpjes die nog barsten van de geschiedenis.

En ook qua natuur heb je opties genoeg. De Alpen en de Pyreneeën zijn groot genoeg voor flinke hordes mensen, zowel voor zomerse hikers als winterse skieërs. De kusten hebben allen hun eigen karakter, dankzij de ligging en stromingen van de zeeën. In Normandië kom je vooral voor de geschiedenis van D-day of de indrukwekkende kliffen. Terwijl de kust van Zuid-Frankrijk de place to be is voor je zomer strandvakantie. Genoeg voor iedereen, maar dus ook genoeg ruimte om al die toeristen aan te kunnen.

Behoud van authentieke tradities

Daarnaast hechten de Fransen veel waarde aan het behoud van tradities. Dit heeft 2 mooie kanten, als we kijken naar duurzaam reizen. Als eerste zorgen ze er dus goed voor dat cultureel erfgoed wordt bewaard. Kleine dorpjes worden niet zomaar overspoeld door mega hotels en de kusten staan niet vol met dure resorts. Dit resulteert dus weer in die wijdgespreide aantrekkelijkheid van Frankrijk, omdat er dus overal nog veel moois te zien is en niet alles gecentreerd is op een paar gebieden.

Maar het zorgt er ook voor, dat toerisme niet de overhand neemt. De Fransen als geheel volk, geven meer om hun tradities dan winst vanuit niet traditionele toeristische bedrijven. En juist daarom blijven ze dus toeristen aantrekken, omdat die authentieke ervaring van Frankrijk zo ontzettend aantrekt. Dit maakt Frankrijk dus eigenlijk bij uitstek een duurzame reisbestemming met vooral een focus on responsible toerism, het behoud van die lokale cultuur en tradities.

Duurzaam toerisme

Maar hoe is dat dan houdbaar? Ik denk dat het zeker wel meespeelt dat Frankrijk een rijk land is met een grote exportmarkt (wijn, kaas, just to name a few). Kortom, ze hebben het toerisme dus niet nodig om te overleven. Uiteraard geven die 83,8 miljoen bezoekers per jaar een flinke boost aan de economie, maar er is zat ander werk. De Franse bevolking doet dus gewoon hun ding, zonder die drang te voelen om maar resorts te bouwen om meer toeristen aan te trekken.

Wat je vaak merkt in landen waar massatoerisme een probleem is, is dat er ook veel armoede en/of werkeloosheid is en dat het goedkoop is voor grote bedrijven om daar uit te breiden. (Met wat uitzonderingen daargelaten) Zo komt er dus een buitenlandse investeerder land opkopen om daar resorts te bouwen. Dit biedt wat werkgelegenheid voor de lokale bevolking, maar het grootste gedeelte van de opbrengst gaat uiteindelijk niet naar de lokale economie, maar naar de rijke investering.

Het resultaat: veel toeristen, maar weinig inkomsten. Met als gevolg soms nog meer armoede, criminaliteit (zakkenrollers, scammers) en vervuiling, omdat er geen geld is om de infrastructuur aan te passen op al die toeristen.

Een land dat dus al een goed draaiende economie heeft, buiten het toerisme om, is beter in staat om dat in goede banen te leiden. Frankrijk heeft zich daarnaast ook altijd actief ingezet voor duurzaam toerisme, door onder andere te zorgen voor goed openbaar vervoer, minder plastic en het stimuleren van duurzame accommodaties.

Ervoor zorgen dat je de lokale economie steunt, is een belangrijk onderdeel van responsible tourism. Lees meer over hoe je kunt zorgen voor een positieve lokale impact.

Moeten we dan allemaal Frankrijk volgen?

Zo zwart-wit is het uiteraard niet. Frankrijk doet het heel goed, en is op elk gebied van duurzaamheid aardig goed bezig. Wellicht geeft het Parijs akkoord ook enige druk om als host land het goede voorbeeld te geven. Maar je kunt mensen natuurlijk maar tot op zekere hoogte sturen. Er zijn ook voorbeelden van massatoerisme die redelijk snel opkwamen, en je kunt ook weer niet verwachten van overheden dat ze 24/7 bezig zijn met hoeveel toeristen er ergens naartoe komen. Daardoor merk je het pas wanneer het een probleem is, en ga je dus achteraf handelen. Een voorbeeld daarvan in het kleine Oostenrijkse dorpje Hallstatt, waar de 700 inwoners het in de zomer van 2023 toch écht zat waren om elke dag zo’n 10.000 toeristen te verwelkomen.

Daarnaast zijn er natuurlijk ook locaties die zo uniek zijn dat het lastig is om dit te reguleren en bijvoorbeeld alternatieven te promoten. Denk daarbij aan Venetië. Daar worden regelmatig nieuwe maatregelen genomen tegen de grote hoeveelheden toeristen, maar je gaat toch niet voorkomen dat ze er komen.

Vanaf 2024 moeten bezoekers van Venetië op drukke dagen een bijdragen van € 5 betalen om de stad in te mogen. Dit zijn vooral weekenden en feestdagen, waarop de bezoekersaantallen nóg hoger liggen. Hiermee hopen ze in ieder geval dagjestoeristen te stimuleren om op andere dagen te komen, om zo de druk een beetje te spreiden. Wellicht wordt het aantal dagen nog opgeschroefd of wordt er op den duur een limiet aan aantal bezoekers opgelegd. Maar het probleem van massatoerisme echt oplossen, gaat waarschijnlijk niet gebeuren.

Het is dus best een lastige kwestie, die per locatie en land weer anders is. Maar al met al is Frankrijk een goede optie als je op zoek bent naar een duurzame reislocatie, zonder al te snel het gevoel te hebben overspoeld te worden door massatoerisme. Het is op sommige plekken echt wel druk, maar toch altijd wel houdbaar (in mijn ervaring).

Treinreizen door Frankrijk

Het treinnetwerk van Frankrijk is dus één van die acties die de Franse overheid heeft ondernomen om Frankrijk een duurzame reisbestemming te maken. Het treinsysteem van Frankrijk werkt goed, en je komt heel ver met de trein. Hier lees je alles over Franse treinen. Wil jij een treinreis door Frankrijk maken, maar weet je niet waar je heen wilt? Bekijk dan mijn treinreisroutes voor inspiratie.