In een wereld die steeds kleiner lijkt te worden dankzij onder andere social media en het nog altijd groeiende aanbod van vluchten, is toerisme een booming business. Reizen wordt steeds gemakkelijker en toegankelijker, waardoor we massaal de mooie plekjes van de wereld aan het ontdekken zijn. Helaas heeft dit ook flinke nadelige gevolgen. Overtoerisme is een serieus probleem, wat overal ter wereld voor schade aan natuur en cultureel erfgoed zorgt. Responsible tourism, een vorm van reizen waarbij respectvol om wordt gegaan met de plekken die we bezoeken, wordt steeds belangrijker. Maar hoe reis je nu verantwoord?

Waarom is responsible tourism belangrijk?

Responsible tourism is, net als duurzaam reizen, belangrijk voor het behoud van de wereld zoals we die kennen. Dingen veranderen natuurlijk continu en vaak hebben we daar nou niet echt invloed op. Maar er zijn zeker veranderingen die we kunnen voorkomen, door ons bewust te zijn van onze local impact.

Zo zorgt de groei van toerisme ook altijd voor een groei aan concurrentie van internationale miljoenenbedrijven. Denk aan keten hotels, fastfood restaurants, en grote kledingmerken. De eigenaren van deze ketens zitten waarschijnlijk niet eens in dit land, waardoor jouw geld op locatie dus totaal niet naar de lokale gemeenschap gaat. Tuurlijk werken er in die bedrijven ook lokale mensen. Maar in het winkeltje met lokaal geproduceerde producten steun je niet alleen die medewerkers, maar ook de lokale producenten, die mogelijk weer hun materialen lokaal inkopen et cetera.

Enkele voorbeelden van de lokale impact die je kunt maken:

Behoud van cultuur en erfgoed
Door verantwoordelijk te reizen, respecteren we de lokale tradities, culturen en erfgoed van de plaatsen die we bezoeken. Stel je eens voor wat er gebeurt met lokale restaurants, als we alleen nog maar bij internationale ketens zouden eten. Die gaan massaal failliet, waardoor je opeens moet zoeken naar een authentiek, lokaal restaurant. Maar hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor lokale specialiteiten zoals handgemaakte kunst en producten. Als je een handgemaakt souvenir mee naar huis neemt, draag je bij aan het behoud van het culturele erfgoed. Wanneer je in een souvenirwinkel een souvenir koopt dat gemaakt is in China, draag je bij aan de economie van China, maar niet van het land waar je bent. (Er even van uitgaand dat je dus niet in China bent ????)

Milieubescherming
Ook responsible tourism draait om duurzaamheid. Kies bijvoorbeeld voor de lokale B&B die je ’s ochtends een ontbijtje met producten uit de tuin voorschotelt, in plaats van het ketenhotel dat de ontbijtingrediënten van over de hele wereld laat invliegen. Sommige ketenhotels doen echt hun best wel voor duurzaamheid. Maar door juist voor de lokale duurzame optie te kiezen, help je dus ook weer met het behoud van het culturele erfgoed. Want dat ontbijtje is hoogstwaarschijnlijk gemaakt volgens oma’s recept, in tegenstelling tot je continentaal “westers” ontbijt in het ketenhotel.

Maar ook bijvoorbeeld het kiezen van lokale tours, met tourgidsen die trots zijn op hun erfgoed, en hun best doen om het te behouden, is een milieubewustere keuze dan een groot bedrijf die simpelweg winst wil maken. Denk bijvoorbeeld aan een boottocht door de mangrove, waarbij een lokale gids langzaam vaart en afstand houdt van dieren en natuur die beschadigd kan raken. Een touroperator die werkt vanuit een winstoogmerk, zal ervoor zorgen dat je de snelste route vaart, ongeacht de gevolgen. Enkel zodat je zo snel mogelijk weer aan land staat en de volgende groep kan instappen.

Sociaal welzijn
Responsible tourism kan bijdragen aan de sociaal-economische ontwikkeling van lokale gemeenschappen. Ook hierin geldt weer dat als jij je geld uitgeeft bij de lokale winkels, restaurants en accommodaties dat je bijdraagt aan de lokale cultuur. Terwijl ketens en internationale winkels, vooral zorgen voor omzet voor de rijke eigenaren die ergens anders in hun villa wonen.

Bovendien kunnen lokale bedrijven initiatieven hebben die weer teruggeven aan de gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan het delen van de omzet, het aanbieden van winkelruimte voor lokale ontwerpers of het beschikbaar stellen van de locatie voor lokale activiteiten. Internationale bedrijven hebben veel minder binding met de lokale gemeenschap, waardoor dit soort initiatieven veel minder vaak voorkomen. Of anders vanuit een winstoogmerk in plaats van local impact.

Dierenwelzijn
Een belangrijk aspect van responsible tourism is het respecteren van dierenrechten. Dit betekent het vermijden van activiteiten die dierenleed veroorzaken, zoals het berijden van olifanten of het bezoeken van inhumane dierentuinen. Helaas gaat dit nog erg vaak fout. Mensen zijn zich nog steeds niet bewust van hun impact en hoe deze dieren behandelt dienen te worden. Alle dieren kunnen gestrest raken wanneer mensen te dichtbij komen. Badderen met een olifant is dus net zo slecht als ze berijden, ondanks dat ons vaak wordt verteld dat dit “ethisch” is.

Hetzelfde geldt voor zeedieren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een boottocht om walvissen te spotten, waarbij de boot achter de dieren aanvaart om dichterbij te komen. Hoe denk je dat zo’n dier dat ervaart? Als gezellig, of als mogelijke jacht? Zorg dus dat je je onderzoek doet en gaat voor de tour waarbij afstand wordt gehouden en waarbij de dieren de kans krijgen om zelf te bepalen of ze dichter bij willen komen. Dit gebeurt zeker, veel dieren zijn namelijk heel nieuwsgierig. Maar ze achterna zitten levert heel veel stress op. Dit kan ervoor zorgen dat je op de walvis spot trip geen walvissen ziet. Heel jammer natuurlijk! Maar dan kun je wel met een gerust hart naar huis, wetende dat je hun leefomgeving niet hebt verstoord.

Respecteer de natuur
Houd je aan de regels van natuurgebieden en beschermde gebieden, en laat zeker geen afval achter. Ook het verminderen van je watergebruik in doorgaans droge gebieden, heeft impact op de natuur er omheen.

Maak bewuste vervoer keuzes
Kijk ook bij tours naar de stappen die zij zetten voor duurzaamheid. Ga je met z’n 2en op een privétour en word je alsnog rondgereden in een bus voor 8 personen? Dan is dat natuurlijk niet heel duurzaam. Maar ook bijvoorbeeld een tour met pick-up service is minder duurzaam dan dat je zelf het OV pakt naar een meetingpoint. Misschien wat omslachtiger, maar wel duurzamer. Lees hier meer over duurzame vervoersmiddelen. 

Wees bewust van dierenwelzijn
Ga niet klakkeloos uit van een keurmerk die zegt dat een dieren activiteit “ethisch” is. Helaas zijn dat soort keurmerken vaak nep. Zorg dat je onderzoek doet naar wat wel en niet ethisch is, en je dan nagaat of deze regels worden gevolgd.

Verantwoord fotograferen
Wees respectvol bij het fotograferen van mensen, vooral in cultureel gevoelige situaties. Vraag toestemming als je iemand wilt fotograferen, zeker als je dit vervolgens online wilt delen. In sommige gevallen zullen ze om een kleine vergoeding vragen en ook bijvoorbeeld bij straatartiesten is het netjes om wat geld te geven als je een filmpje of foto maakt.

Toon respect voor lokale culturen en religies
Zorg dat je je bewust bent van lokale gewoontes. Of dat nu cultureel of religieus is, in elk land zijn er dingen die als respectloos worden ervaren. Dit kan van alles zijn, van kledingvoorschriften in een moskee tot de manier waarop je ouderen aanspreekt.

Met responsible tourism kunnen we ervoor zorgen dat toekomstige generaties ook kunnen genieten van de prachtige plekken die we vandaag bezoeken. Responsible tourism is niet alleen een trend, het is een noodzakelijke stap om onze planeet te beschermen en ervoor te zorgen dat ons reisgedrag bijdraagt aan een betere wereld. Laten we allemaal samenwerken om verantwoorde keuzes te maken en te genieten van het verkennen van de wereld op een manier die positieve verandering teweegbrengt.

Lees hier een voorbeeld van hoe onze reis naar Moldavië een grote lokale impact maakte.